Zbliżając się do sztuki
Zbliżając się do sztuki
Mówi się, że wszystkie dzieci rodzą się kreatywne. Dziecko, nieobciążone przesądami i wątpliwościami dorosłego, ma otwartą, kwestionującą naturę - chęć wypróbowania nowych rzeczy i chęć poznawania świata. Dzieci tworzą, wyrażając ruchy ciała, uczucia i potencjał dowolnych materiałów artystycznych, jakimi dysponują. Twórczość małych dzieci jest czysta i spontaniczna! Brak narzuconych kierunków. Gdy dzieci dorastają, na ich tworzenie sztuki i kreatywność wpływa wiele różnych czynników, takich jak środowisko fizyczne i rozwijanie jego zrozumienia, materiały, z których korzystają, ich codzienne doświadczenia i wspomnienia, postawy, rosnące zainteresowania, uczucia i pomysły, jak również rozwijające się zdolności motoryczne. To sprawia, że proces artystyczny jest bardziej złożony i celowy. Jako rodzice i nauczyciele chcemy, aby te zewnętrzne i wewnętrzne czynniki były pozytywne i wspierały kreatywność w sztuce i życiu, gdy nasze dzieci rozwijają się i stają się bardziej rozważne w swoim myśleniu i tworzeniu sztuki. Odgrywamy kluczową rolę, pomagając im utrzymać twórczą iskrę. Możemy to zrobić, zachęcając ich do swobodnej eksploracji ich dzieł, prezentując im materiały i działania artystyczne, które są odpowiednie do rozwoju oraz rozmawiając z nimi o ich sztuce w sposób, który ich angażuje i inspiruje. Opiszę te proste kroki w kolejnych rozdziałach bloga. Aktywność twórczą można opisać jako rodzaj procesu uczenia się, w którym nauczyciel i uczeń znajdują się w tej samej osobie. Zacznijmy od… ZROZUMIENIA SZTUKI PROCESOWEJ Swoboda eksperymentowania i zachęta do tego są szczególnie ważne dla rozwoju kreatywności. Dlatego mocno wierzę w sztukę zorientowaną na proces, która polega na swobodnym eksplorowaniu materiałów i technik. Ponieważ nie ma dobrego ani złego sposobu kreacji sztuki przy takim podejściu. Owa promuje elastyczne myślenie, wpaja gotowość do podejmowania ryzyka i buduje zaufanie. Dzieci nabierają pewności w swojej kreatywności i umiejętności rozwiązywania problemów, uczą się poprzez eksperymentowanie oraz przestrzeganie przyczyn i skutków. Jeśli zmieszam te dwa kolory, jaki będzie wynik? Jak to będzie wyglądać, jeśli posypię solą obraz? Co, jeśli spróbuję w ten sposób? Wielokrotne badania i eksperymenty z materiałami artystycznymi pomagają rozwijać kreatywnych myślicieli. Chodzi tu o odkrywanie procesu twórczego i własnej kreatywności, a także poznawanie materiałów, narzędzi i technik. Jest to przeciwieństwo nadużywanej praktyki tworzenia sztuki z efektem końcowym (często narzucanej przez nauczyciela), co odcina potencjał zarówno twórczej eksploracji, jak i tego, czym mogłaby się stać sztuka lub rzemiosło. Aby zaangażować się w sztukę procesu, zacznijmy od materiału (kolory) lub techniki (kolaż) i stamtąd idźmy dalej. Na początku projektu artystycznego pracuje Dziecko obrabiając materiały narzędziami na określonej powierzchni/przestrzenni. Kiedy dziecko zaczyna zajmować się sztuką, wnosi do procesu cały zestaw doświadczeń i oczekiwań, w tym swój nastrój, zainteresowania, pomysły i poziom umiejętności. Dodaj dowolne dostępne materiały, a dzieciak będzie szukał możliwych kombinacji tego, jak projekt będzie przebiegał, nie mówiąc już o wyglądzie po jego zakończeniu. Kombinacje są nieograniczone. I tak powinno być! To sztuka zorientowana na proces w działaniu. Więc zamiast oferować dwa papierowe talerzyki, trzy bawełniane kłęby, dwoje wyłupiastych oczu i instrukcje składania ich we „właściwy” sposób, daj swoim dzieciom kilka materiałów artystycznych (takich jak taśma, farba i płótno), odrobinę zachęty i ewentualnie sugestię, jak zacząć („Czy chciałbyś przykleić taśmę do płótna?” lub „Zamierzasz użyć dużych czy małych kawałków taśmy?”). Następnie wycofaj się. Waszym zadaniem moi drodzy czytelnicy, jako rodzica tych twórczych istot, jest ułatwienie im doznań artystycznych — udostępnienie materiałów i przestrzeni dla projektów. Waszym zadaniem jest poprowadzić to delikatnie, tylko gdy potrzebne jest przewodnictwo i szybko wycofać się do roli obserwatora. Przykłady interakcji: może wyartykułować: „Łał, spójrz na ten projekt! Widzę zygzakowate linie i koła” lub „Czy możesz mi opowiedzieć jak ta piękna mozaika powstała?” lub zadać pytania „co by było, gdyby” („Zastanawiam się, co by się stało, gdybyś zamalował swój rysunek kredką tymi kolorami?” lub „Co by było, gdybyś przykleił te guziki do drewna?”) Twoim zadaniem jest powieszenie gotowej „laurki” np. na lodówkę możesz pomóc dziecku zapakować ją jako prezent dla babci czy nauczyciela. Pole kreatywności istniejące w każdym człowieku zostaje uwolnione przez odejście od idei złego/ dobrego postępowania. Zadaniem twoich dzieci jest tworzenie. Mają korzystać z dostępnych narzędzi i materiałów w sposób, który im odpowiada. Aby zobaczyć, co się dzieje, gdy na papierze kładą pokryte farbą kulki. Mogą być nawet bazgroły z przypisanym znaczeniem, jeśli im się to podoba. Ich zadaniem jest dociekanie tj empiryczne sprawdzenie, jaki np. kolor utworzą mieszając żółty, czerwony i zielony. Mogą rozlać farbę między palcami, pobrudzić się, tak ma być!. Najważniejsze jet odkrywanie potencjału materiałów i narzędzi artystycznych oraz motoryki ich własnych ciał. Zgłębiając w ten sposób potencjał sztuki, zdobędą ważne umiejętności twórcze i wprawę manualną. Sztuka zorientowana na proces jest odpowiednia rozwojowo dla wszystkich dzieci, szczególnie dla tych młodszych. Niezależnie od tego, zrozumienie etapów rozwojowych pomoże Ci zaplanować zajęcia plastyczne, które są odpowiednie dla Twoich najmłodszych pociech. Pamiętaj, że wszystkie dzieci są wyjątkowe, nawet bliźniacy jednojajowi podchodzą do czynności na różne sposoby i preferują niejednokrotnie odmienne czynności. Jeno dziecko lubi pracować z rozmachem i raczej wybierze malowanie „akcji” drugie „dłubie” małe ograniczone obszarem szkice. Mając wybór może skakać i rozpryskiwać farbę, używać całego ciała, pracować na dużą skalę, być ekspresyjnym. Podobnie jak w życiu codziennym. Drugie dziecko, rysuje drobne i staranne rysunki, zwykle zachowując porządek i dbając o czystość. Inne temperamenty i upodobania są naturalne. Wiele dzieci przechodzi przez fazy intensywnego zainteresowania pewnymi materiałami, narzędziami lub czynnościami, pomijając inne. Możesz zachęcać i ułatwiać do rozszerzenia artystycznego repertuaru, niezależnie od bieżących zainteresowań, ale rób to rozważnie. Sporo dzieci nie znosi bałaganu,nie lubi farby w „dotyku”, wolą używać pędzla zamiast rąk i jak najszybciej usuwać farbę ze skóry. Zwykle jest to etap, przez który przechodzą, rzadziej stan utrzymuje się przez całe dzieciństwo (sporadycznie może być wskaźnikiem zaburzeń przetwarzania sensorycznego). Jako rodzic najlepiej znasz swoje dziecko i prawdopodobnie dużo wiesz o jego preferencjach i umiejętnościach. Jeśli jesteś „neofitą” w sztuce, z czasem będziecie wspólnie eksplorować i poznawać preferencje pociechy. Nawet jeśli wiesz, że Twoje dziecko lubi określony „schemat” to nie znaczy, że nigdy nie powinieneś proponować mu czegoś innego do spróbowania np. cienkopis dla malarza. Dzieci potrzebują móc wypróbować rozmaite sposoby tworzenia sztuki, zwłaszcza, że ich preferencje mogą z czasem ulec zmianie.